ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Μια γυναίκα που βρίσκεται μέσα σε μια μακροχρόνια, αδιέξοδη σχέση, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας που κρατά κρυμμένα μυστικά, μια νύφη που φεύγει από τον ίδιο της τον γάμο αμέσως μετά τον γαμήλιο χορό και μια υπερήλικη που έχει οικειοποιηθεί ένα ξένο όνομα συναντιούνται κάτω από ένα περίεργο παιχνίδι της μοίρας κι αποφασίζουν να ξεκαθαρίσουν μια παλιά ιστορία. Έτσι έρχονται στο προσκήνιο γεγονότα που στιγμάτισαν για πάντα την ιστορία της ανθρωπότητας, δύσκολες εποχές και συνταρακτικές προσωπικές ιστορίες, γεμάτες πόνο και ξεριζωμό, ανάρμοστους έρωτες και προδοσίες, ελπίδες κι αγώνες για επιβίωση. Συνδετικός κρίκος όλων η Θεσσαλονίκη κι ένα διώροφο σπίτι στην Τσιμισκή.
Η Μικρασιατική Καταστροφή, ο διωγμός των Ποντίων κι αργότερα ο τραγικός αφανισμός των εβραίων της Θεσσαλονίκης στήνουν τον καμβά πάνω στον οποίο η Γιώτα Φώτου πλέκει μια συγκλονιστική ιστορία γεμάτη ανθρώπινα πάθη, μεγάλες αλήθειες κι απρόσμενες ανατροπές.

432 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ο Αθηναίος, αριστοκράτης και ανώτατος δικαστικός, μεταβαίνει στην Αμφίπολη με εντολή να ελέγξει τη λειτουργία του δικαστικού συστήματος της νέας αποικίας των Αθηναίων στη Μακεδονία.
Κάποια μέρα δέχεται πρόσκληση από έναν φίλο του να παραστεί σε διήμερο συμπόσιο σε μια τεράστια βίλα έξω από την πόλη. Εκεί θα γνωρίσει πολλούς ανθρώπους και μια όμορφη δούλα, την Ευμορφία, που θα τον ερωτευτεί. Για δυο μέρες θα αφεθεί στη διασκέδαση και στον έρωτα, όμως την επομένη θα τον ξυπνήσουν ουρλιαχτά απελπισίας και κραυγές πόνου. Θα σπεύσει και θα βρεθεί μπροστά στα πτώματα κάποιων συνδαιτυμόνων του. Αμέσως θα ξεκινήσει εντατικές έρευνες και ανακρίσεις.
Πολύ γρήγορα θα συνειδητοποιήσει ότι αρκετοί είχαν σοβαρότατα κίνητρα για να διαπράξουν φόνο και να επωφεληθούν με διάφορους τρόπους. Αυτό όμως που ο Αλέξανδρος δεν υποπτεύεται είναι ότι ο δολοφόνος τον παρακολουθεί συνεχώς και, παραδόξως, οδηγεί τα βήματά του. Προς τα πού άραγε; Στον θάνατό του;
Η αρχαία Αμφίπολη ξαναζεί μέσα στις σελίδες αυτής της ιστορίας μυστηρίου και έρωτα με καταιγιστικούς ρυθμούς δράσης και απρόβλεπτες εξελίξεις.

Αθήνα, 1966
Η πλατεία Ηρώων, η οδός Ήβης, η οδός Νυμφών, τόποι και δρόμοι σαν όλους τους τόπους και δρόμους της Αθήνας, μικροί, ασήμαντοι, λυπημένοι, τυραννικοί, μα κι απέραντα τρυφεροί. Έχουν πολλή σκόνη, πολύ βάσανο, πολλές γυναίκες, πολλά παιδιά, πολλή φασαρία και πολλή σιωπή. Σ’ αυτούς τους δρόμους γεννιούνται και πεθαίνουν οι επιθυμίες και τα όνειρα των ανθρώπων που έρχονται κάθε δειλινό με το γλυκό αεράκι και χάνονται κάθε αυγή με τη θλιβερή σειρήνα της φάμπρικας.

Ζωές γλυκές και ζωές φαρμακωμένες, αξιοπρεπείς και μικρόψυχες, τραχιές και τρυφερές. Άλλες εύκολες, άλλες δύσκολες, άλλες ακύμαντες κι άλλες φουρτουνιασμένες. Ζωές ασπρόμαυρες, γρατζουνισμένες, φθαρμένες, μα και ζωές ανυπόφερτα νοσταλγικές.

Απ’ τη Σαμψούντα και τον Πόντο στη Σμύρνη κι από κει στον Πειραιά της προσφυγιάς, μια νεαρή γυναίκα αντιπαλεύει με πείσμα το πεπρωμένο της, διεκδικώντας το δικαίωμα στη ζωή και την αγάπη.

Ηράνθεμο είναι το νυχτολούλουδο. Στη Βαλένθια του 1492, τη χρονιά που οι Εβραίοι εκδιώκονται από την Ισπανία και ο Χριστόφορος Κολόμβος ξεκινά για την εξερεύνηση που θα τον οδηγήσει στην Αμερική, οι κήποι είναι γεμάτοι ηράνθεμα.  Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που φανερώνει ότι «αν δεν ελπίζεις, δε θα βρεις το ανέλπιστο, που είναι ανεξερεύνητο και απλησίαστο».

Ένα μυθιστόρημα που ταξιδεύει τον αναγνώστη στο πρώτο μισό ενός ταραγμένου 19ου αιώνα, στα χρόνια της ομίχλης, στους θαλασσινούς δρόμους του Αιγαίου και των Κυκλάδων, από τα σοκάκια του Πυργιού, το λιμάνι και το κάστρο της Χώρας, ως την κοσμοπολίτισσα Ερμούπολη και τη μυστηριακή Σμύρνη με τα χρώματα κι αρώματα της Ανατολής.

Προσφυγικά Σαλονίκης• την ορφάνια του μικρού Θεμιστοκλή απαλύνουν ξένα, ευλογημένα χέρια, όμως αγκάθι απομένει μέσα του η άγνωστη καταγωγή του. Εμφύλιος, Σκρα• τα μελλούμενα απ’ τα χείλη μιας γυναίκας τον οδηγούν στην Τήνο, στον μεγάλο έρωτα και στον μεγάλο πόνο.
Ο Θεμιστοκλής, με τον νεογέννητο γιο του, Άλκη, ψάχνει τρόπο και τόπο να στεγάσει τη δυστυχία τους. Θα τους υποδεχτεί η ταραγμένη Αθήνα του ’50 κι αργότερα μια παράξενη επαρχιακή κωμόπολη, η Επίκληρος. Από το σπίτι της φιλόξενης Μικρασιάτισσας Λένας θα βρεθούν σ’ εκείνο της μελαγχολικής Ελένης, και από την άδολη προσφορά θα οδηγηθούν στον τόπο όπου ένας ιδιότυπος ρατσισμός θα τους πληγώσει, δημιουργώντας δυνατές φιλίες και αβυσσαλέα μίση.
Καθώς τα χρόνια κυλούν, ο Θεμιστοκλής και ο συγκλονιστικός Άλκης, η Ελένη, η Ερατώ και η Θάλεια θα βρεθούν μπλεγμένοι στο γαϊτανάκι του πόνου, του έρωτα και του μίσους, και θα βιώσουν τα όρια της προσφοράς και της θυσίας.
Άνθρωποι χτυπημένοι από τη μοίρα και τη ζωή αφήνουν τ’ αχνάρια τους σε μια Ελλάδα που πληγώνεται και πληγώνει, αναζητώντας ταυτότητα και ευτυχία.

Η πρώτη φωτιά άναψε ύστερα από την ολοκληρωτική νίκη του Στρατού στον Εμφύλιο, το βράδυ της 30ής Αυγούστου του 1949, στο ύψωμα Κάμενικ, έπειτα στην Κιάφα, στο Τσάρνο, στην Αλεβίτσα. Όλη η πατρίδα μια φωτιά, ίδια ρομφαία των αγγέλων και των δακρύων. Όλη η πατρίδα μια παράλογη θυσία χωρίς θύτες και θύματα. Φαντάροι κι αντάρτες ρημαγμένες ψυχές, γονατισμένες, λιανισμένες από τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα.
Αγγέλα, Μέλπω, Αριάδνη. Έτσι απόμειναν να κοιτάνε τις φωτιές ανήμπορες και ν’ αποχαιρετούν βουβά˙ μορφές και μοίρες του λαού μας αδικοχαμένες. Έτσι απόμειναν να σκέφτονται αυτούς που έφυγαν κι έσβησαν˙ τη Γιάννα από την Καστοριά, τη Φανή από τη Σαλονίκη, την Κατερίνα από την Αθήνα, τον Νίκο από την Ήπειρο, τον Θάνο από τη Θράκη. Έτσι απόμειναν οι δόλιες μάνες να συλλογιούνται και να πεθυμούν απελπισμένα, να στραγγίζουν το μέσα τους για το λειψό που τους απόμεινε˙ μια εικόνα, ένα χαμόγελο, μια λέξη έστω. Έτσι απόμειναν να καρτεράνε μια επιστροφή…
Μετά τις Κόρες της λησμονιάς και τις Μάνες της άδειας αγκαλιάς, η τρίτη πράξη στην τραγωδία του λαού μας. Μια τραγωδία δίχως «από μηχανής θεό». Δίχως κανένα Θεό. Χωρίς κανένα Έλεος.

Κοριτσάκι τόσο δα ήταν όταν την άρπαξαν από την αγκαλιά μου. Ένα μπουμπούκι το κορμάκι της που δεν αξιώθηκα να το δω ν’ ανθίζει. Δεν το χάρηκα. Δεν το χόρτασα. Μόνο τ’ αγκάθια˙ τ’ αγκάθια μόνο χόρτασα. Τα βράδια, όταν οι σκιές της αβάσταχτης απουσίας απλώνονταν και μ’ έπνιγαν, στα γόνατα έπεφτα, προσευχόμουν μόνο κι έλπιζα: «Κι αν σου ζητάω πολλά, Παναγιά μου, μάνα είσαι κι Εσύ και με νιώθεις. Σαν την αγάπη της μάνας, το ξέρεις –Θεέ μου!– όμοια δεν υπάρχει σ’ αυτό τον κόσμο που ’φτιαξες…».
Γυναίκες του εμφυλίου…
Μάνες της άδειας αγκαλιάς.
Αυτή είναι η ιστορία τους…

«Ευτυχώς που δεν γεννήθηκα όμορφη…»
Έτσι άρχισε, εντελώς ξαφνικά, να μου μιλάει για τη ζωή της εκείνο το δειλινό. Άφησε αυτή την πρώτη φράση να σπάσει τη σιωπή, σαν κάτι απλό μα και πολύτιμο, διάφανο σαν διαμάντι.
«Ευτυχώς που δεν γεννήθηκα όμορφη…»
Ποια άλλη γυναίκα θα είχε τολμήσει να μιλήσει έτσι; Ποια θα μπορούσε να δει μέσα της με τέτοια διαύγεια, να ξεπεράσει τη στοιχειώδη φιλαρέσκεια του φύλου της και να πει κάτι τέτοιο για τον εαυτό της; Μονάχα μία. Η υπέροχη, η μοναδική, η αξεπέραστη Αθηνά!
Ξεκίνησε αρχόντισσα από ένα ελληνικό νησί, ταξίδεψε σε τόπους μακρινούς. Γνώρισε ανθρώπους απλούς αλλά και βασιλιάδες, επιστήμονες και τυχοδιώκτες. Πρόσφερε αφειδώλευτα τα πλούτη της καρδιάς της και κέρδισε το θαυμασμό όσων τη γνώρισαν. Από τη Βενετία μέχρι την Αγία Πετρούπολη και από το Παρίσι μέχρι την Αλεξάνδρεια, έζησε μια ζωή απίστευτη, μοναδική, μια ζωή σαν μυθιστόρημα, που ο χρόνος δε θα μπορέσει ποτέ να σβήσει. Γιατί, όπως έλεγε πάντα με τη ζεστή, υπέροχη φωνή της, «η ζωή είναι τελικά το μεγαλύτερο και ωραιότερο παραμύθι…»